Sommige boeken hebben een onhandig formaat. Ze passen niet in de normale boekenkast, ze steken uit of zijn met geen enkel boek te vergelijken. Sommige cd’s en cd-‘boxen’ lijden aan hetzelfde euvel. Ze zijn met geen mogelijkheid te voegen in een normale cd-kast. Grace, het boek annex vierdubbel-cd dat verschijnt ter ere van Michael Tilson Thomas die op 21 december tachtig jaar wordt, is zowel een boek als een cd en past nergens in. Dat wil uiteraard niet zeggen dat het niet de moeite waard is. Integendeel. Grace is compleet gewijd aan de composities van MTT, zoals hij in de volksmond genoemd wordt, en dat maakt het rijk van foto’s en inleidingen op de composities voorziene Grace tot een bijzonder en waardevol ‘album.’
Dirigent
In Nederland kennen we Michael Tilson Thomas vooral als dirigent. En dan vooral als dirigent van de San Francisco Symphony, het orkest dat hij sinds 1995 leidde. In het seizoen 2019-2020 deed hij afstand van deze positie en ging hij verder als music director laureate, terwijl Esa-Pekka Salonen de leiding overnam, een post die hij volgend jaar al weer verlaat vanwege onenigheid over de te varen koers, maar dit terzijde. Hoewel MTT ook het brein is achter de New World Symphony, waarvan hij in 2022 de post als artistiek leider opgaf omdat hij leidt aan glioblastoom, een agressieve vorm van hersenkanker, werd en wordt hij in Nederland vooral in één adem genoemd met de San Francisco Symphony.
Componist
Maar MTT is veel meer dan dat. Hij is ook een zeer goede pianist, host van diverse educatieve programma’s zoals Keeping Score en voorvechter van de hedendaagse Amerikaanse muziek wat zich in 2000 uitte in het veelgeprezen American Mavericks Festival. Dat hij zelf een behoorlijk oeuvre bijeen heeft geschreven is in ons land minder bekend. En precies dat staat centraal op het ‘album’ Grace, uitgebracht op Pentatone (PTC 5187 355). We kennen in Nederland misschien From the Diary of Anne Frank voor orkest en verteller, een werk dat zijn Joodse achtergrond verraadt, maar verder is zijn werk hier niet veel uitgevoerd. Dat is niet zo gek, want zelfs in de Verenigde Staten was het pas met een cd vol eigen werk van MTT op het eigen label van de San Francisco Symphony die zo’n vijf jaar geleden verscheen, dat er meer aandacht kwam voor zijn composities.
Bernstein
Toch heeft deze zoon van Jiddische theatersterren Boris en Bessie Thomashefsky zijn hele leven al gecomponeerd. Om zijn werk te beschrijven zijn twee namen voldoende: Aaron Copland en Leonard Bernstein. Vooral de laatste is van grote invloed geweest op MTT. Luister naar de wijze waarop hij blues, jazz en The American Songbook absorbeert in songs als Sentimental Again, Not Everyone Thinks That I’m Beautiful en het voor de zeventigste verjaardag van Bernstein geschreven Grace. Ook in de vele andere werken op de vier cd’s, van grote symfonische stukken tot solo piano (het lijvige Upon Further Reflection), laat MTT zich horen als een erfgenaam van de Amerikaanse klassieke muziektraditie van de twintigste eeuw. Het maakt dit ‘cd-boek’ mede dankzij de inleidende woorden van MTT zelf bij elke compositie tot een ware ontdekkingsreis door het oeuvre van een tot op heden grotendeels verborgen gebleven componist.
Royalties
Mooi is ook dat alle musici, ensembles en orkesten die op dit monument voor MTT vertegenwoordigd zijn, waaronder de New World Symphony, de San Francisco Symphony, Jean-Yves Thibaudet, bariton Thomas Hampson en sopraan Renée Fleming, afstand hebben gedaan van royalties; alle opbrengsten komen ten goede aan het glioblastoomonderzoek van de University of California San Francisco Brain Tumor Center.
