Vorige week, tijdens de jongste editie van het immer enerverende Stift Festival speelde Anna Fedorova de oorspronkelijke pianoversie van Moessorgsky’s Schilderijen van een Tentoonstelling. Zij deed dat met alle extremen van ruigheid en tederheid die de componist zo kenmerken. Het werk staat ook op haar jongste cd Intrigues of Darkness die begin september verschijnt met naast Moessorgsky’s meesterwerk spannende stukken van Skrjabin, Ravel en De Falla. Maar om die cd gaat het hier niet. Alsof Moessorgsky als een zomervibratie in de lucht hangt kwam violist Tim Kliphuis met zijn trio met een geheel eigen versie van hetzelfde werk. Pictures at an Exhibition heet de cd die verscheen bij Lowland Records (LRCD008).
Uiteraard is het geen gewone versie van de Schilderijen van een Tentoonstelling. Kliphuis heeft zijn wortels diep in de jazz en de geïmproviseerde muziek en dat is te horen. Denk aan de versie die Billy Strayhorn en Duke Ellington ooit maakten van de Notenkraker Suite van Tsjaikovski en je hebt een idee. Waarbij wel opgemerkt moet worden dat Kliphuis, Nigel Clark en Roy Percy het slechts met een viool, een gitaar en een bas doen. Al spelen hier en daar gastmusici Janneke van Prooijen (viool), Frank Brokkee (altviool) en Charles Watt (cello) mee. Het is ook niet het volledige werk dat op de plaat staat. Zo ontbreken delen als Limoges, Catacomben en De grote poort van Kiev.
Klimaatzorgen
Wel willen Kliphuis en de zijnen met deze plaat ‘nieuwe relevantie geven aan dit waarlijk iconische werk’. Dat doen ze door het stuk enerzijds te verrijken met composities over schilderijen van eigen keuze, zoals de Sterrennacht van van Gogh, De Kus van Gustav Klimt en de even beroemde Grote golf van Katsushika Hokusai en anderzijds door de klimaatzorgen, een belangrijk thema voor Kliphuis, naar voren te brengen in de twee door de modder ploegende ossen in Bydlo (‘symbool voor het hele dierenrijk van vandaag’) en Hokusai’s golf die staat voor de ‘meedogenloze en toenemende brute kracht van de zeeën en oceanen’. Dat is natuurlijk niet direct te horen in de muziek, maar met dat idee in het achterhoofd luistert het toch anders en wordt Bydlo een prachtig zwoegend kamermuzikaal werkje en De grote golf een stuk met een verontrustende drive. En het is voor klassieke muziekpuristen misschien even slikken, maar de arrangementen zijn meer dan uitstekend en de ‘nieuwe’ schilderijen passen, ondanks de duidelijk aanwezige ‘Kliphuistaal’ mooi in het geheel.
