Van 1 tot en met 10 november trekken Opera Zuid en Philzuid het land door met Hertog Blauwbaard van Béla Bartók. Het psychologische drama van de Hongaarse componist kent slechts twee protagonisten: Hertog Blauwbaard en Judith, zijn vierde vrouw. Blauwbaard wordt in deze productie vertolkt door Thomas Oliemans. Een opvallende rol voor de man die bij het grotere publiek vooral bekend is van de Franse chansons en als die merkwaardige musicus die er in slaagt Schuberts Winterreise tegelijkertijd te spelen en te zingen. “Ik heb daarnaast echt een zeer actieve operacarrière”, verklaart hij lachend.
Wereldpremière
Dat blijkt direct uit zijn agenda. Na Hertog Blauwbaard in november kan hij meteen door naar De Nationale Opera waar hij in december Dr. Falke vertolkt in Die Fledermaus van Johann Strauss jr. Daarna gaat Oliemans verder naar Londen waar hij in Covent Garden meewerkt aan de wereldpremière van de opera Festen van Mark Anthony Turnage. En als klap op de vuurpijl reist hij vervolgens door naar de Metropolitan Opera in New York waar hij in Mozarts Zauberflöte de rol van Papageno speelt. “Ik heb in het moderne repertoire wel meer rollen gespeeld”, zegt hij over de agenda voor de komende tijd. “Ook Papageno heb ik vaker gezongen, onder andere bij De Nationale Opera.”
Meer dramatiek
Maar Hertog Blauwbaard is nog onontgonnen terrein voor de gelauwerde zanger. “Ik ben nu 47 en merkt dat mijn stem de kant van de rijpere rollen op gaat. Iedereen begint met een jonge stem en de pure lyriek van Mozart, maar ik merk nu dat mijn stem in de breedte meer dramatiek aankan. Dan opent zich een veld met andere partijen zoals Blauwbaard. Tien jaar gelden was ik er absoluut niet aan begonnen. Maar de intendant van Opera Zuid, Waut Koeken, riep jaren geleden al dat hij een Blauwbaard in mij zag. En nu is het zover.”
Facetten van een relatie
Een mooie rol vindt Oliemans, want ‘Blauwbaard is een fascinerend figuur in de opera van Bartók en het libretto van Béla Balász’. “Er zit weinig sprookjesachtigs in deze voorstelling. Het is een psychologisch drama tussen man en vrouw, dat vele lagen kent. Bartók ondersteunt dat met geweldige muziek. De meeste opera’s gaan doorgaans over slechts één stadium van het leven. Zo bezingt La Bohème expliciet de jeugdigheid. Het bijzondere van Blauwbaards Burcht is dat je in die korte tijd van de voorstelling eigenlijk alle facetten van een relatie meemaakt. Dat is ook het mooie voor mij en mijn tegenspeelster Deirde Angenent die Judith speelt; het is zo allesomvattend.”
Drammerigheid
Béla Bartók schreef Blauwbaards Burcht, A Kékszakállú herceg vára in het Hongaars, in 1911. De jonge componist nam met de opera deel aan een compositie, maar het werk werd niet eens tot de jury toegelaten omdat men op voorhand een stuk dat zich met slechts twee personen op één plek afspeelde niet dramatisch genoeg vond. Uiteraard heeft men ongelijk gekregen.
“Het is jammer dat Bartók de opera daarna meteen heeft afgezworen”, vindt Oliemans. ‘Het is een geweldig werk waarin geen eenzijdig goed en kwaad bestaat. Want ook Judith gaat heel ver in haar drammerigheid om te weten wat er achter al die zeven deuren schuilt. Het is wat dat aangaat tekenend dat de librettist voor de naam Judith heeft gekozen; ze is de hoofdpersoon in een van de weinige Bijbelboeken waarin de macht van de vrouw die van de man overstijgt.”
Ambiguïteit
In Bartóks opera en ook in de productie van Opera Zuid wordt geheel in het midden gelaten wie nu overheerst. “Is het alleen Blauwbaard die bang is om alles prijs te geven, of schuilt er een waarheid achter die deuren die Judith ook niet aan kan. Het is die ambiguïteit die Bartók ook in de muziek laat doorklinken. Er is niets dat het hele stuk hetzelfde blijft, je wordt constant op het verkeerde been gezet in deze strijd tussen de seksen. Mooi is ook dat het orkest op het toneel zit. Het orkest ís de burcht.”
Juiste moment
Voor Oliemans is het niet alleen zijn debuut als Blauwbaard, het is ook zijn debuut bij Opera Zuid. “Het kwam er eerder gewoon niet van, terwijl ik wel regelmatig met Philzuid heb opgetreden. Nu was het de juiste rol op het juiste moment.”
Dat hij doorgaans bij grotere internationale operahuizen zingt doet daar niets aan af. “Opera is niet alleen maar dat grote gebouw aan de Amstel. Het is ook belangrijk om de opera regionaal te brengen. Wat dat aangaat wens ik Opera Zuid meer geld en meer zekerheid toe. Het is belangrijk dat er op operagebied in Nederland meerdere partijen zijn. De kunstvorm is veel te mooi en te groot om slechts op één schouder te rusten.”
