Afgelopen zomer vond de vierde editie van het festival Bayreuth Baroque plaats in het majestueuze Markgräfliches Opernhaus. Luister was erbij en genoot – met gemengde gevoelens.
Tekst: Ruud Meijer, foto: Bayreuth Baroque/Clemens Manser
Alsof je een werk van Escher binnenstapt. Van die trappen die maar lijken door te gaan. Verblindend wit met strakke lijnen. Traphekjes met repeterende identieke geometrische figuren. De restaurateurs van het Markgräfliches Opernhaus hebben de hal en foyers van de parel van Bayreuth verrassend simpel en modern gehouden. Een even slimme, als geldbesparende truc, die de overdadig weelderige concertzaal nóg protseriger doet lijken.
Als dat al kon tenminste. Want hoeveel goudglanzende guirlandes kun je rond een pilaar wikkelen? Veel dus. Niet dat de argeloze bezoeker van het Bayreuth Baroque Opera Festival daar oog voor heeft. Dat wil zeggen: als hij met de trein is gekomen. De Deutsche Bahn heeft er namelijk alles aan gedaan om dit avondje opera te saboteren. Vertragingen, spoorwijzigingen, overvolle stations, defecte treinen, gewijzigde vertrektijden: alles werd uit de kast gehaald om het begrip Deutsche Pünktlichkeit naar het rijk der fabelen te verwijzen.
De grootmoedige tiran
Dus kom je om 19.20 uur in Bayreuth aan, terwijl Händels Flavio, Re de’ Longobardi om 19.30 door de dirigent wordt afgetikt. Rennen dan maar. Er moet per slot van rekening iemand pünktlich zijn. De strak geüniformeerde suppoost is om 19.29 – pünktlich natuurlijk – al bezig met het sluiten van de stallesdeuren, wanneer hij een laatste bezoeker met trolly en rugzak de Escheriaanse hal ziet binnenstormen. Tijd voor de garderobe is er niet meer, dus levert de suppoost de verlate gast met bagage en al maar af bij rij zes, stoel vijf. Leve de Duitse Höflichkeit. Dát dan weer wel.
Wie Bayreuth zegt, zegt Wagner – en dáár moest maar eens verandering in komen. Want naast het in opdracht en op aanwijzingen van Richard Wagner gebouwde Bayreuther Festspielhaus heeft deze stad nóg een operahuis: het Markgräfliches Opernhaus, een van de mooiste concertzalen van de wereld, dat sinds 2012 op de werelderfgoedlijst van Unesco staat.
In 2020 was de eerste editie van Bayreuth Baroque. Festival der Opera seria im Markgräflichen Opernhaus luidt de ondertitel op het schutblad van het luxueuze programmaboek. Het voordeel van een lange treinreis is dat je het genre opera seria nog even kunt naslaan, een begrip dat niet bij iedere operaliefhebber op de lippen bestorven zal liggen. De Italiaanse dichter en librettist Pietro Metastasio (1698-1782) vatte het zo samen: ‘In deze werken is veelal sprake van een conflict met betrekking tot menselijke passies, die verbeeld worden in een hande[1]ling gebaseerd op verhalen van Griekse of Latijnse auteurs; zij maken gebruik van een standaardcast van twee paar geliefden en heel vaak wordt er een ‘grootmoedige tiran’ ten tonele gevoerd, een van de favoriete personages van de achttiende eeuw.’
Benieuwd naar onze impressie van Bayreuth Baroque? Lees dan het hele artikel in Luister 775. Dit nummer vindt u vanaf vrijdag 20 oktober tot en met vrijdag 1 december 2023 in een boekhandel bij u in de buurt of koop de editie online op store.bcm.nl/luister.
