“Vraag niet wat je land voor jou kan doen, vraag wat jij voor je land kan doen.” De klassieke uitspraak van John F. Kennedy is er een om naar te leven. Nu nog meer dan anders. Binnenblijven, de regels in acht nemen, het hoofd koel houden en de helden in alle ziekenhuizen en zorginstellingen een hart onder de riem steken. Dát kunnen wij dezer dagen doen voor ons land. Wij met z’n allen, samen sterk.
Als er iemand naar die uitspraak van Kennedy leefde, dan was het mijn moeder. Als bibliothecaresse, als politica en als betrokken burger. In december 2018 is ze op 73-jarige leeftijd verongelukt. In haar prentje schreef ik dat ze heilig geloofde in het samen werken aan een betere wereld. In de kracht van woorden, in Dylan en JFK.
Waarom brengt Dylan dit nummer nú uit?
Bob Dylan was haar muzikale held. In de jaren zestig luisterde ze onafgebroken naar zijn elpees, analyseerde zijn teksten en bestudeerde zijn albumhoezen. Toen Dylan in latere jaren steeds verder afdreef van de protestpoëzie uit het begin van zijn carrière, heeft ze hem uit principe tijdenlang genegeerd. En nee, ze hoefde hem ook niet zo nodig live te zien. Zijn privéleven en persoonlijkheid interesseerden haar al evenmin. Enkel zijn woorden deden ertoe.
Onlangs verscheen voor het eerst sinds 2012 een ‘nieuw’ zelfgeschreven nummer van Dylan. En niet zómaar een nummer: het 17 minuten durende Murder Most Foul (Moord van de vuilste soort) is grotendeels gewijd aan JFK. Toen ik het even heuglijke als confronterende bericht hoorde, heb ik meteen mijn vader gebeld.
Nieuw staat hierboven trouwens tussen aanhalingstekens omdat het nummer al wat ouder is. Het lag klaar. Rijst de vraag waarom Dylan het juist nú uitbrengt. Maakt hij zich zorgen om ons? Is dit zijn vorm van liefde in tijden van corona? Of moeten wij ons zorgen maken om hem?
Deze woorden zouden zomaar eens zijn laatste kunnen zijn
Muzikaal stelt Murder Most Foul niets voor. Tekstueel valt er meer in te ontdekken. Wat begint als een rondleiding door Dallas op die donkere dag in november 1963, leidt tot een beschouwing over de tegencultuur van de zestiger jaren, om halverwege over te gaan in een opsomming van nummers van grootheden uit de jazz-, soul-, blues- en popmuziek. Verder zijn er verwijzingen naar acteurs, criminelen, schrijvers en componisten. Beethoven zit er ook in. Dylan eindigt de opsomming met de titel van zijn eigen nummer. “Play the Blood-Stained Banner, play Murder Most Foul.” Alsof hij zijn plek in de geschiedenisboeken nog moet veiligstellen en die niet al dubbel en dwars heeft opgeëist.
“Vraag niet wat je land voor jou kan doen, vraag wat jij voor je land kan doen.” Als Kennedy’s uitspraak rond de vierde minuut voorbijkomt, moet ik vechten tegen de tranen. Aan de zogeheten Kennedy curse lijkt vooralsnog geen einde te komen, maar voor de 78-jarige Bob Dylan is het einde in zicht. Deze woorden zouden zomaar eens zijn laatste kunnen zijn. Want, om hem zelf te citeren: “Iedere haar is genummerd, net zoals iedere korrel zand.” Daar weten wij sinds december 2018 alles van, toen Dylans onverwoestbare Every Grain Of Sand mijn moeder naar de eeuwigheid begeleidde.
