Onlangs volgde ik een masterclass in São Paulo. In Brazilië wordt klassieke muziek vaak overschaduwd door de internationale aandacht voor samba en bossanova. Maar in het land dat bekend staat als een smeltkroes van culturen maakt klassieke muziek wel degelijk deel uit van de nationale cultuur. Denk maar aan de bekende Braziliaanse componisten José Maurício Nunes Garcia (1767-1830), Heitor Villa-Lobos (1887-1959) of Mozart Camargo Guarnieri (1907-1993).
Gematigde dissonant
Tijdens de masterclass werkte ik met de Braziliaanse violist Djavan Caetano aan het Vioolconcert in d-mineur van Sibelius. Caetano legde aan een publiek van jonge musici uit dat de opening van de solo offbeat begint en geschreven is als een gematigde dissonant, een samenklank van niet-harmoniërende tonen die als spannend wordt ervaren. In een brief aan zijn vrouw Aino beschreef Sibelius dat als een schitterend idee voor een opening. Door de upbeat te accentueren, wordt het dramatische gevoel versterkt.
Emotionele diepgang
De geweldige openingsmelodie wordt aan het einde van het eerste deel herhaald, maar dan in parallel octaven gespeeld. De achtste noten zijn dan kwartnoten en de gepunteerde kwartnoot is dan een gepunteerde achtste noot. Daardoor imponeert Sibelius’ compositie nog meer en wordt het publiek meegesleept in de emoties die passen binnen de tijdsgeest van organisatie en strijd voor democratie en sociale hervorming in Finland aan het begin van de twintigste eeuw. Sibelius componeerde niet alleen een indrukwekkend showpiece, maar ook een fenomenaal werk met emotionele diepgang.
Violiste Sanne Zwikker blogt maandelijks voor Luister. Lees hier haar vorige blogs.
