Het gebeurt vaak met Nederlandse componisten. Iemand maakt zich sterk voor diens oeuvre, neemt een aantal werken op, krijgt hier en daar een recensie en dan verdwijnt de componist net als het album weer uit het zicht en uit het geheugen. A Tribute to Oscar van Hemel heeft alles in zich om zo’n plaat te zijn. Een componist die rond de Tweede Wereldoorlog enige naam maakte in ons land en stevig doorcomponeerde tot hij in 1981 stierf, maar uiteindelijk overwoekerd werd door de branie en brutaliteit van de destijds jonge garde die al snel stevig de dienst uitmaakte. Het probleem van Van Hemel was dat hij ondanks flirts met twaalftoonstechniek, bitonaliteit, de kiemceltechniek van zijn leermeester Willem Pijper en zelfs vormen van serialisme, altijd op de schouders bleef staan van zijn klassieke voorgangers en de naam kreeg ‘gematigd modern’ te zijn. Precies daarom is zijn oeuvre met vijf symfonieën, drie vioolconcerten, concerten voor piano, fluit, cello en hobo, zes strijkkwartetten en nog een veelheid aan kamermuziek nauwelijks nog te horen op de concertpodia. Toch is er hoop: zijn kleindochter Muriël van Hemel maakt zich, onder andere op A Tribute to Oscar van Hemel, op overtuigende wijze sterk voor het werk van haar grootvader.
Geheugen
Het is een cd die al een tijdje op mijn bureau figureert en met regelmaat in de cd-lade belandt omdat de muziek van Van Hemel intrigeert. Daarom zou het zonde zijn als deze in 2023 opgenomen plaat weer uit ons geheugen verdwijnt. Gelukkig blijft Muriël van Hemel, eerste violiste van het Noord Nederlands Orkest, het werk van haar grootvader promoten, maar het kan geen kwaad nog eens te luisteren naar de cd met Van Hemels Vierde strijkkwartet, zijn Pianotrio en twee vioolsonates.
Vrijheidskreet
Vooral de Tweede Vioolsonate uit 1945 is een werk dat op om het even welk kamermuziekrecital niet zou misstaan. Van Hemel schreef deze sonate in het net bevrijde Bergen op Zoom. In het eerste deel is de spanning en de dreiging van de nazi’s nog voelbaar, het tweede deel ontpopt zich als een schrijnend verstilde overpeinzing en het derde deel is kort door de bocht een vreugdevolle vrijheidskreet.
Tijdgeest
Het oeuvre van Oscar van Hemel is daarom zowel een uiting die in de tijd past, maar ook een die dezelfde tijd overstijgt. En dat is precies de kracht van goede muziek: noten die de tijdgeest vangen, maar ook een boodschap in zich hebben voor volgende generaties. En van Hemel schreef gewoon goede muziek. En daarom verdient A Tribute to Oscar van Hemel het om veel beluisterd te worden en om een springplank te zijn naar meer Van Hemel op in elk geval de Nederlandse concertpodia.
