Op 2 december van dit jaar viert een deel van de operawereld de honderdste verjaardag van de al even overleden, maar desondanks springlevende Maria Callas. Dat vraagt uiteraard om een ‘unieke’ release met al haar EMI-opnames en tal van haar liveopnames in een monumentale 131 cd-box. Met daarbij inbegrepen een ‘exclusieve’ dvd-rom én haar gefilmde optredens op drie blu-rayschijfjes. Wie koopt dit voor de honderdste keer? En hoe kon het zover komen?
Tekst: René Seghers, foto: Angus McBean
Maria Callas verdeelde de muziekwereld in v.C. en n.C. Tussen 1957 en 2002 was sopraan zijn een hondenbaan. Je was op zijn best een halve Callas, zoals Anita Cerquetti, Renata Scotto of Sylvia Sass; Vasso Papantoniou en Lucia Aliberti waren zelfs nauwelijks van echt te onderscheiden. Je kon het overigens nog slechter treffen.
Dat je hemels mooi zong als Montserrat Caballé, Mirella Freni, Katia Ricciarelli of June Anderson. Dan was je opvolgster van Renata Tebaldi, de verliezend finalist in de ‘strijd’ met Callas… Nee, je kon in die dagen maar beter Afro-Amerikaans zijn, zoals Leontyne Price, Grace Bumbry of Jessye Norman. Dat was nieuw, hip en nergens mee te vergelijken. Sinds pakweg 2002 delen we de sopranenwereld echter op in voor en ooit na Anna Netrebko en een handjevol sensationele countertenoren. De eindeloze stroom Callas-heruitgaven veranderde sindsdien in een muzikale legbatterij. Uitgeremasterd nam EMI zijn toevlucht tot steeds luxere boxen, net als de jongste box, feitelijk ultieme budgetreleases. Ook de megabox bevat behalve de bonus-cd en een nietvervangbare token (NFT) – Callas a capella in een stukje Tosca – niets nieuws onder de zon.
‘Laat dat mens uitzingen’
Die bonus-cd bevat repetitie-opnames en takes uit 1960- 1963, waarbij ondergetekende tijdens het luisteren meer dan eens de neiging had de studiotechnici een corrigerende tik te verkopen: laat dat mens eens uitzingen man! Inmiddels denk ik dat niet Onassis, maar de producers van EMI haar tot wanhoop dreven. We horen de diva zuchten: “Nóg een take? Really? Not good?” Van het roemruchte temperament dat haar wordt toegedicht geen spoor. Callas toont zich een volgzaam lam, dat keer op keer op commando haar vocale roulades oplepelt. Tel even mee: Selva opaca take 24-25, Bel raggio lusinghier take 56-60, D’amor al dolce impero take 62-63…
Het volledige verhaal over Maria Callas is in Luister 774 te lezen. Dit nummer kunt u vanaf 15 september in een boekhandel bij u in de buurt of online op store.bcm.nl bestellen.
