DIVERSEN
Forbidden Music in World War II (muziek van o.a. Bosmans, Van Delden, Van Gilse, Smit, Flothuis)
o.a. Isabelle van Keulen, Ronald Brautigam, Pieter Wispelwey, Koninklijk Concertgebouworkest, Nederlands Kamerkoor, Radio Kamerorkest
Et’cetera KTC1530 (10) • DDD
Waardering: 10
Uitgegeven door de Leo Smit Stichting verscheen in 2015 het boek ‘Vervolgde componisten in Nederland’, geredigeerd door Carine Alders en Eleonore Pameijer (besproken in Luister 709). Daarin vertellen 35 componistenportretten de schrijnende verhalen van een verloren Nederlandse componistengeneratie, die vol ambitie begonnen, maar te maken kregen met de Duitse bezetters. Beklemmende verhalen die op zichzelf niet onbekend zijn, maar des te meer indruk maken nu ze in een lange rij in een boek staan. Joodse musici als Leo Smit, Dick Kattenburg, Rosy Wertheim, Mischa Hillesum (de broer van Etty), waarvan de meesten niet terugkwamen uit de vernietigingskampen. Ook verzetsmensen als Marius Flothuis en Jan van Gilse zijn opgenomen. Maar hoe indrukwekkend en beklemmend ook, er blijft iets ontbreken als je alleen het boek leest. Componisten moet je door hun muziek leren kennen. Daarom is dit mooi verzorgde doosje van tien cd’s vol hoopvolle muziek onontbeerlijk. Aan sommigen is een ‘eigen’ schijfje gewijd (Henriëtte Bosmans, Lex van Delden, Jan van Gilse, Dick Kattenburg, Ignace Lilien, Leo Smit, Rosy Wertheim), de anderen moeten hun cd met elkaar delen, soms ook omdat er maar weinig materiaal voorhanden is. Veel componisten oriënteerden zich op de Franse muziek van bijvoorbeeld Ravel en Milhaud, maar ook Mahler en Hindemith klinken door, we horen zowel laatromantische als neoklassieke en jazzy elementen. De uitvoeringen zijn even uiteenlopend als de muziek, maar hebben een constant hoge kwaliteit gemeen. Veel van dit materiaal was al eerder uitgebracht, maar hier vinden we allen samen. En daar ligt meteen ook het gevaar van deze uitgave: vervolgde componisten samengebracht in een muzikaal getto waaruit ze zich misschien moeilijk kunnen bevrijden. Het zou prachtig zijn als deze muziek nu eens kon worden losgekoppeld van het lot van de makers en gewoon een tijdloze rol zou kunnen spelen in de canon van de Nederlandse muziek.
Gerard Scheltens
Wilt u meer recensies lezen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
