DIVERSEN
Paul van Kempen – Complete Philips Recordings
Radio Filharmonisch Orkest, Concertgebouworkest, Berliner Philharmoniker e.a. o.l.v. Paul van Kempen
Decca/Eloquence Classics ELQ 4840237 • DDD-12.45’ (10 cd’s)
Waardering: 10
Begin eens met het derde deel van Tsjaikovski’s Symphonie pathétique. Je denkt zo’n stuk te kennen als je broekzak, maar de verpletterende mars die op je afkomt slaat alles. Beethovens Eroïca: een oerspannende, zinderende luisterervaring van begin tot eind, de wervelende Zevende, de spitse Achtste idem dito. Verdi’s brandende Requiem, Rossini’s Willem Tell-ouverture (twee keer zelfs), het zijn allemaal openbaringen. Wie is deze dirigent? Dat Paul van Kempen (1893-1955) absoluut thuishoort in de Nederlandse top-5 weten kenners en liefhebbers allang, maar bij het ‘grote’ publiek blijft zijn reputatie ver achter bij die van gerenommeerde tijdgenoten als Mengelberg, Van Otterloo en Van Beinum. Hoe komt dat? Hij maakte opnamen met toporkesten als het Concertgebouworkest, de Berliner Philharmoniker, het Orchestre Lamoureux, de Scala van Milaan, het Santa Cecilia-orkest in Rome, maar in de zaal trad hij nauwelijks met ze op. Hij werkte sinds 1916 in Duitsland en werd in 1932 Duitser, voorwaarde voor benoeming in Oberhausen. Hij dirigeerde in de oorlog gewoon door, maar nazi was hij niet. Daarvan was niet iedereen overtuigd: toen hij eind jaren 1940 in Nederland terugkwam, was hij het doelwit van acties met knalvuurwerk en verstoring van concerten. Toch had hij veel succes als chef-dirigent van het nu 75-jarige Radio Filharmonisch Orkest, waar hij ook de befaamde dirigentencursus opzette (leerling: Bernard Haitink). Deze tien cd’ vol spanning van begin tot eind getuigen van de strakke, onverbiddelijke maar nooit opdringerige stijl van een dirigent met een grootse visie. Hoor de operafragmenten (met onder anderen Gré Brouwenstein en Erna Spoorenberg), Tsjaikovski’s Vijfde met extra tsjing-boem: het is allemaal even opwindend. Fascinerende zeldzaamheden zijn de Hiller-variaties van Max Reger en vooral het symfonisch oratorium Isaïe, le Prophète van Alexandre Tansman. Complimenten voor samensteller en deskundig toelichter Niek Nelissen en remastering engineer Chris Bernauer die alles geschikt maakte voor onze moderne veeleisende oren.
Gerard Scheltens
Wilt u meer recensies lezen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
