Weet je nog, livemuziek? Het lijkt een leven geleden. Ondertussen proberen concertzalen met man en macht deze coronacrisis te overleven. Zo ook Het Concertgebouw in Amsterdam. “We hebben een prachtig gebouw, maar zonder musici hebben we niets.”
De rode fluwelen stoelen in Het Concertgebouw in Amsterdam zijn al maandenlang leeg. Geen klappend publiek of gerinkel van de glazen. Geen drankje na afloop en geen ellenlange rijen bij de garderobe. Alleen een klein aantal medewerkers en af en toe een concert in een lege zaal. Het is er muisstil, weet ook programmeur Anita Crowe. Zij heeft de kans nog iedere zondag in de zaal te mogen zitten bij ‘haar’ Zondagochtend Concerten. Die gaan namelijk, samen met de repetities van het Concertgebouworkest en de livestreamconcerten, wél door, weliswaar zonder publiek. Crowe prijst zichzelf gelukkig en noemt het een enorm cadeau dat ze hier deel van mag uitmaken. Het is wel heel anders dan normaal, vindt ze. “Ik zit in een lege zaal en kijk naar een orkest in eigen kleding. Geen smokings, geen mooie jurken. De solist keert zich naar het orkest in plaats van naar de zaal. Logisch natuurlijk, maar het voelt heel vreemd.” In samenwerking met AVROTROS probeert Het Concertgebouw met onder andere de Zondagochtend Concerten de musici toch te blijven steunen. “Er is een enorm archief, er kan bijvoorbeeld altijd wel íets worden uitgezonden op de radio”, zegt Crowe, “maar we willen de muzikanten helpen. Dus gaan we door, ook al moet het via deze weg.”
Het Zondagochtend Concert
Grote klap voor Het Concertgebouw in Amsterdam
Anita Crowe is al elf jaar werkzaam bij Het Concertgebouw. Ze verhuisde vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland voor de liefde. Met een berg ervaring uit alle hoeken van de Engelse muziekwereld solliciteerde ze bij Het Concertgebouw. Ze was enorm verbaasd toen ze de baan kreeg. “Het Concertgebouw is voor mij de tempel van de klassieke muziek”, zegt ze met een Britse tongval. Sindsdien programmeert ze met veel plezier de Zondagochtend Concerten én de BankGiro Loterij ZomerConcerten. Het afgelopen jaar op een andere manier dan normaal. Ze denkt terug aan de klap die de concertzaal kreeg in het voorjaar van 2020. “Als ik alles bij elkaar optel, heb ik vorig zomerseizoen een programma van negentig concerten moeten cancelen. Iedere week veranderde er wel weer iets. De deuren moesten dicht, toen mochten ze ineens weer open. Eerst met dertig mensen, toen met honderd, toen 350. En nu zijn we weer dicht.” Crowe opent haar planningsdocument, waarin alle concerten – als het geen coronatijd zou zijn – heel overzichtelijk bij elkaar staan. “Nu staat het vol met strepen. Op sommige data is iets wel drie keer opnieuw doorgekrast.”
Anna Fedorava tijdens de Empty Concertgebouw Sessions
Méér creativiteit als programmamaker
De constant schommelende ontwikkelingen en maatregelen zorgden ervoor dat Crowes dagelijkse werkzaamheden compleet veranderden. “Als programmamaker plande ik voorheen alles vooruit. Soms wel twee jaar. Dat kan nu niet meer. We moeten veel sneller schakelen. Dat is heel spannend en anders dan je gewend bent, maar ook heel leuk.” Het afgelopen jaar resulteerde volgens de programmeur namelijk ook in véél meer creativiteit. Van artiest tot manager, van bewaker tot IT-team. “We zijn allemaal oplossingsgericht gaan denken. In de cultuurwereld is het natuurlijk altijd al de taak om creatief te zijn, maar nu komt dat veel meer aan de oppervlakte. Dat is denk ik ook een van de positieve kanten van het afgelopen jaar. Het virus heeft ons dichter bij elkaar gebracht. Er is meer saamhorigheid en dat is hartverwarmend.”
De toekomst van het cultuurlandschap
Over de toekomst durft de Britse niets te zeggen. Niemand weet op het moment van dit interview wanneer de concertzalen weer open kunnen. “We kunnen alleen maar hopen”, verzucht ze. “Wel hebben we enorm geluk met onze directeur, Simon Reinink. Hij weet altijd een positieve draai te geven aan alle negatieve berichtgeving. Dat houdt ook mij positief. Ik hoop dat het muziekleven in Nederland nog overeind kan blijven. Dat alle musici die al zo lang thuiszitten het nog overleven en redden. We hebben een prachtig gebouw, dat al decennialang bestaat. Maar zonder musici hebben we niets. We hebben hun kunst en ervaring hard nodig.”
Dit is een artikel uit Luister – 754. Benieuwd naar de rest van het magazine? Je koopt ‘m hier.
