Ze was een van de laatste operadiva’s, geroemd vanwege haar fenomenale geluid en fabelachtige techniek. Maar het meest bekend werd ze door haar duet met Freddie Mercury. Montserrat Caballé (85) wordt vandaag begraven in haar geliefde, veelbezongen geboortestad Barcelona.
Haar grote talent werd in 1956 ontdekt tijdens haar rol van Mimi in Puccini’s La bohème. De Spaanse sopraan maakte een zegetocht langs alle vooraanstaande operahuizen ter wereld, maar ze debuteerde drie jaar later vrij onopgemerkt in Nederland bij De Nationale Opera met Tosca. Nadat ze in april 1965 was ingevallen voor Marilyn Horne in de voor haar onbekende opera Lucrezia Borgia in Carnegie Hall, kreeg ze al na haar eerste aria een oorverdovend applaus en was ze in één klap wereldberoemd.
Nieuwe generatie operasopranen
Terwijl de Italiaanse Renata Tebaldi en de Amerikaans-Griekse Maria Callas aan het einde van hun carrière waren, werd Montserrat Caballé samen met Joan Sutherland, Leontyne Price en Mirella Freni exponent van een nieuwe generatie sopranen. Ze trad veel op met de drie grote tenoren Luciano Pavarotti, Plácido Domingo en José Carreras.
Werd haar Nederlandse debuut 33 jaar eerder lauwtjes ontvangen, in 1989 was er louter laaiend enthousiasme toen Caballé na duizenden optredens wereldwijd in een tot de nok gevuld Amsterdams Concertgebouw optrad met het Radio Symfonie Orkest. Ze was gehuld in een grote bontjas en populairder dan ooit.
Montserrat Caballé werd wereldberoemd na Barcelona met Freddie Mercury
Een jaar eerder was Montserrat Caballé namelijk gevraagd door frontman Freddie Mercury van Queen om samen een single op te nemen: Barcelona. Ze konden het zó goed met elkaar vinden dat een album onder dezelfde titel volgde. Menig operaliefhebber raakte in de war van deze vermenging van pop en klassiek (volgens sommigen bombastische kitsch), maar het grote publiek sloot haar in de armen. De titelsong werd zowaar de hymne van de Olympische Spelen van 1992 in Barcelona. Mercury was zojuist aan aids overleden.
Ook de Spaanse diva had zware tijden gekend. Al in de jaren zeventig moest ze optredens wegens ziekte afzeggen. Enkele hartaanvallen en operaties aan buik, nieren en knie werden in 1985 gevolgd door een hersentumor. De artsen gaven haar nog drie jaar, maar Caballé piekerde er niet over om zich te laten opereren, omdat dat abrupt haar zangcarrière zou beëindigen. In 2015 werd ze in Spanje veroordeeld wegens belastingfraude, maar ze hoefde niet de cel in, want ze had geen strafblad en haar gezondheid was fragiel, mede door een beroerte drie jaar eerder.
Media roemen Caballé’s ongekende stemgeluid
Met het overlijden van Montserrat Caballé verdwijnt een van de grootste naoorlogse operasterren van het toneel. De Volkskrant schrijft dat haar pure stem de klank kon laten stromen. “Kernachtig door een solide luchtstroom, maar toch met een etherisch randje. Als een meanderend beekje in het belcantorepertoire, als de Rijn in Wagner.”
Volgens Trouw was ze vooral beroemd om haar onwaarschijnlijk zachte, hoge noten. “Haar grootste verdienste was die ongekende gave om zwevende, puur op legato en adem gedragen hoge tonen te zingen. Het klonk hemels, het klonk subliem. Tebaldi en Callas hadden ook een prachtig legato, maar bij Caballé kwam daar nog een soort fluwelen zachtheid bij.” Ook NRC is lyrisch over haar ongekende stemgeluid, maar noemt ook de humor van de Spaanse operasopraan. “Caballé kon met clowneske bekken en een aanstekelijke meisjesgiechel een heel podium aan het lachen krijgen.”
