Django Unchained (2012) is een rauwe, zeer onderhoudende en bij vlagen hilarische western over een onwaarschijnlijke vriendschap tussen een premiejager en een slaaf, waarin de underdog wint en de slechteriken genadeloos worden gestraft. Regisseur Quentin Tarantino gebruikt Dies irae van Giuseppe Verdi op een bijzonder originele manier. De tweede editie van de rubriek Klassiek in films.
Klassiek in films: Django Unchained
In het Mississippi van 1858 is de Duitse premiejager Dr. King Schultz (Christoph Waltz) op zoek naar de slaaf Django (Jamie Foxx), omdat die hem kan helpen om drie moordende broers op te sporen. Nadat die opdracht op spectaculaire wijze is volbracht, gaat Django met hulp van Schultz op zoek naar zijn geliefde Broomhilda (Kerry Washington), van wie hij destijds op brute wijze was gescheiden. Nadat ze vernemen op welke plantage Broomhilda verblijft, moeten ze een plan verzinnen om haar te bevrijden en tegelijkertijd hopen dat de gemene zwarte bediende Stephen (Samuel L. Jackson) geen roet in het eten gooit. Maar alleen het afwerpen van de ketenen is voor Django niet genoeg. Hij zal wraak nemen op de lieden die het leven van hem en Broomhilda tot een hel maakten.
De scène
Plantagebezitter Big Daddy (Don Johnson) ziet liggend vanaf een heuvel hoe kwetsbaar de huifkar van Schultz deze nacht staat opgesteld in het midden van een vallei. Hij lacht breeduit en zegt dat het tijd is om ‘die premiejager en zijn neger’ een lesje te leren. Even later draaft een bende van tientallen met witte kappen getooide mannen op paarden en met brandende toortsen op de krachtige orkest- en koorklanken van Dies irae de vallei in. Plotseling wordt de scène onderbroken door het hilarische fragment waarin de mannen voor aanvang van de aanval worstelen met hun witte kappen waarin iemand provisorisch twee gaten heeft gemaakt. Velen klagen dat ze ‘geen reet’ kunnen zien, maar desondanks zullen ze hun actie doorzetten. Met alle gevolgen van dien, want juist Schultz en Django hebben de aanvallers in een hinderlaag gelokt.
Dies irae gaat over de dag des oordeels, maar in dit geval voltrekken de racisten niet het oordeel, maar fungeren ze zelf als slachtoffer. Het is een grandioze parodie op The Birth of a Nation (1915) van filmpionier D.W. Griffith, die de Ku Klux Klan neerzette als redder van de natie als zij de zwarte opstand tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog onder de klanken van Wagners Ritt der Walküren op gewelddadige wijze neerslaat. In Django Unchained zijn de leden van de Ku Klux Klan (de beweging stond toen nog in de kinderschoenen) zeker niet de onbevreesde lieden die zij zo graag willen zijn, maar een stelletje hersenloze minkukels.
Dies Irae: Dag des toorns
Quentin Tarantino rekent in Django Unchained ook af met het geromantiseerde beeld van het zuiden van Amerika dat klassiek Hollywood vaak neerzet. Achter de façade van prachtige koloniale huizen met southern belles en goedlachse, weldoorvoede mammy’s toont hij zonder enige schroom de handelswijze van de blanke racist. Van zo’n eigenzinnige regisseur hoef je ook geen voor de hand liggende muziekkeuzes te verwachten. De Latijnse hymne Dies irae (Dag des toorns), onderdeel van Verdi’s zogenaamde Messa da Requièm, windt er geen doekjes om. De vreeswekkende dag waarop het Laatste Oordeel wordt voltrokken, is in aantocht.
Verdi dirigeerde de eerste uitvoering van zijn Requiemmis op 22 mei 1874 in de San Marco-kerk in Milaan. Hij schreef het werk voor solokwartet, gemengd koor en orkest, bestaande uit drie fluiten, een piccolo, twee hobo’s, twee klarinetten, vier fagotten, vier hoorns, vier trompetten (met vier extra trompetten buiten het podium), drie trombones, tuba, pauken, basdrum en strijkers. In Django Unchained voert het Tsjechische Philharmonic een bewerking van de Japanse componist Masamichi Amano uit.
Eerder schreven we in de rubriek Klassiek in films al over Le Nozze di Figaro in The Shawshank Redemption.
