Sinds vijf jaar prijkt deze ontwapenende foto van de jonge Glenn Gould (1932-1982) op het bureaublad van mijn laptop. Alleen al het kijken ernaar geeft me energie: die oprechte, gulle lach, maar vooral die naar voren gebogen houding, als van iemand die zich zó betrokken voelt bij de klanken die zijn vingers op het instrument voortbrengen dat hij er met zijn hele lichaam in zou willen verdwijnen. Hoe is die aanstekelijke levenslust van Gould terug te horen in zijn uitvoeringen van Johann Sebastian Bach en William Byrd?
Johann Sebastian Bach, Goldbergvariaties
De Goldbergvariaties van Bach openen met een eenvoudige aria, waarop dertig experimentele variaties volgen. Aan het slot (vanaf minuut 36:54) klinkt de openingsaria opnieuw. Hoewel Gould de aria heel ingetogen speelt, gaan al bij de eerste variatie (vanaf minuut 1:56) alle remmen los en hoor je de Canadese pianist in sneltreinvaart over de toetsen razen. Juist deze afwisseling van tedere zachtheid en levenslustige onstuimigheid (luister eens naar de veertiende variatie vanaf minuut 13:21) maakt Goulds uitvoering van de Goldbergvariaties zo spannend.
William Byrd, First Pavan and Galliard
Glenn Gould was een groot liefhebber van de Britse renaissancistische componisten William Byrd (1543-1623) en Orlando Gibbons (1583-1625). In zijn uitvoering van Byrds First Pavan and Galliard bootst Gould op een moderne vleugel de eigenaardigheden van het klavecimbel na, waaronder de korte, transparante klanken en sierlijke trillers. Het resultaat is sober en meditatief, maar toch gaat er van deze muziek een heel verkwikkend, ontroerend soort vreugde uit, zoals van een kabbelend beekje in de bergen.
Myrthe Meester schrijft de serie Luisterrijk voor het magazine Luister en biedt daarnaast bij iedere editie luistervoorbeelden aan. Lees haar filosofische muziekbespiegelingen over Glenn Gould in Luister 744. Deze ligt nog tot en met 16 januari 2020 in de winkel.
