ZADERATSKI
24 Preludes en fuga’s
Lukas Geniušas, Andrei Gugnin, Nikita Mndoyants, Ksenia Bashmet, Yury Favorin, Andrei Yaroshinsky (piano)
Melodiya MEL CD 10 02450 (2 cd’s) • DDD-1.15’
Waardering: 8
Je zult maar in het Stalin-tijdperk leven. Uitsluiting, vervolging, gevangenschap en vernietiging van zijn muziek moest Vsevolod Petrovitsj Zaderatski (1891-1953) zijn leven lang verduren. Dat hij bevriend was geweest met de in 1917 vermoorde tsarevitsj-troonopvolger was voor de Sovjet-apparatsjiks genoeg reden om hem het leven heel zuur te maken. Lotgenoten als Sjostakovitsj, Prokofjev en Mjaskovski werden tenminste nog gespeeld, maar Zaderatski was ‘the composer who never was’, zoals hij eens werd gekarakteriseerd. Zelfs nadat Stalin (een maand na hem) gestorven was, moest zijn oeuvre tot de eenentwintigste eeuw wachten totdat iemand ernaar omkeek. Jascha Nemtsov komt de eer toe een grote rol in Zaderatski’s rehabilitatie te hebben gespeeld. Met de sopraan Verena Rein nam hij liederen op en in 2016 registreerde hij de 24 Preludes uit 1934. Nu laat het fameuze Russische label Melodiya ons zowaar kennismaken met de 24 Preludes en fuga’s uit 1937-39. Jaren die voor Zaderatski behoorden tot de zwartste uit zijn toch al tragisch leven: hij zat gevangen voor het propageren van ‘fascistische muziek’ (Wagner en Strauss). Toch vond hij de kracht om dit reuzenwerk op zich te nemen. De vergelijking met Sjostakovitsj’ beroemde cyclus ligt voor de hand en er zijn zeker parallellen tussen beide doorwrochte oeuvres. Ik heb de indruk dat Zaderatski in de preludes iets meer in de romantische traditie staat, waarna de aansluitende fuga steeds naar een culminatiepunt toewerkt. Er zijn momenten waarop hij rechtstreeks op Sjostakovitsj lijkt vooruit te lopen, maar die kan deze reeks in 1950 niet gekend hebben. Voor dit project heeft Melodiya niet minder dan zes pianisten in de leeftijd van 27 tot 37 jaar ingeschakeld, die elk vier preludes en fuga’s voor hun rekening nemen. Ik ben onder de indruk van hun genuanceerde spel, waarin ik nauwelijks individuele verschillen ontdek, en vooral van de gevarieerde rijkdom en energie in de muziek van – let op die naam – Vsevolod Zaderatski.
Gerard Scheltens
Wilt u meer recensies lezen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
