Er lijkt een tendens gaande in subsidieland. Zowel bij het landelijke Fonds Podiumkunsten als bij de adviescommissies in steden als Amsterdam en Rotterdam moeten vele belangwekkende steunpilaren en talentontwikkelaars het op het gebied van de klassieke muziek ontgelden. Of ze krijgen, zoals Holland Baroque, het Prinses Christina Concours en de Nationale Jeugdorkesten een goede beoordeling gevolgd door de boodschap dat er geen geld beschikbaar is, of ze worden na jaren jubelend te zijn omarmd opeens met een onvoldoende beoordeeld, met alle gevolgen van dien. Dat laatste overkwam Sinfonia Rotterdam. De ad-hoc Adviescommissie Muziek en Dans, die de Gemeente Rotterdam deze ronde in moesten vliegen na het opheffen van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur in 2023, besloot na een periode van vijf kunstenplannen waarin het kamerorkest omarmd werd, opeens tot een negatief advies. Een advies vol onzorgvuldigheden, onjuistheden en zelfs pertinente onwaarheden, aldus oprichter en dirigent Conrad van Alphen. Het orkest liet het er niet bij zitten. “Het is slechts een advies, de gemeenteraad beslist uiteindelijk.”
Verbijsterend
Conrad van Alphen wist niet wat hij meemaakte toen hij midden juni het conceptadvies van de Adviescommissie Muziek en Dans van Rotterdam onder ogen kreeg. Het ‘vakmanschap’ van dirigent en spelers was ‘over het algemeen goed’, maar verder zou het orkest ‘niet onderscheidend’ zijn, een ‘gebrek aan artistieke visie’ hebben en te weinig origineel repertoire spelen. “We krijgen al sinds 2005, dus inmiddels vijf cultuurplanperiodes, gemeentesubsidie”, zegt Van Alphen. “We zijn steeds de hemel in geprezen. Niet alleen door de commissie, maar ook door de burgemeester en de verantwoordelijke wethouder. Bij de vorige subsidieronde hebben we nog een aanzienlijke verhoging gekregen die we ingezet hebben om de gage van de musici op het vereiste cao-niveau te brengen, de artistieke kwaliteit nog meer te verhogen en de organisatie verder te professionaliseren. Precies zoals de bedoeling was. We hebben dit orkest echt samen met het Rotterdams bestuur opgebouwd voor de stad en de inwoners. Ons nu zwak en onder de maat noemen is verbijsterend en zelfs onbeschoft. Gelukkig heeft het gemeentebestuur uiteindelijk het laatste woord.”
Steunbetuiging
Alle hoop is daarom gevestigd op de reactie op en behandeling van de adviezen in de commissie en raadsvergaderingen van de Gemeente die vanaf 25 september plaatsvinden. Tot die tijd laten Sinfonia Rotterdam en de betrokken Rotterdammers zich nadrukkelijk horen. Inmiddels hebben meer dan 1250 bezoeker en mensen uit het veld een steunbetuiging achtergelaten op de site van Sinfonia Rotterdam. En op 23 en 25 augustus scandeerden meer dan 4000 bezoekers tijdens de jaarlijkse en zeer geliefde gratis toegankelijke Maritieme Concerten van het orkest de woorden ‘Sinfonia Rotterdam Moet Blijven’ tussen de eerste akkoorden van Beethovens Ouverture Coriolanus door.
Talentontwikkeling
Ook speelde het orkest Beethovens Vierde symfonie tijdens drie korte pop-upconcerten op de trappen van het WTC in Rotterdam. “Daar kwamen per concert meer dan honderdvijftig mensen bij staan luisteren”, zegt Van Alphen. “Die bieden we dan de mogelijkheid om met een stevige korting naar de reguliere concerten te komen. Dat levert iedere keer weer een aanzienlijke groep nieuw publiek op.”
Sinfonia Rotterdam is het enige orkest voor elke Rotterdammer, stelt Van Alphen. “Het is echt een probleem voor Rotterdam als het orkest verdwijnt. Als wij er niet meer zijn dan hoor je een klein onderdeel van het kamerorkestrepertoire misschien wel bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest, maar wij zijn betaalbaar voor iedereen, zijn in volle bezetting overal in de stad aanwezig met onder andere pop-upconcerten en de Maritieme Concerten, zijn een vast ensemble van het Internationale dirigentenconcours, werken mee aan bijzondere producties zoals het Black Sabbath Ballet, staan klaar voor belangrijke stadsgelegenheden zoals de afscheid van Burgermeester Aboutaleb en doen ook nog eens voor een belangrijk deel aan talentontwikkeling. Regelmatig spelen er enkele tot een twintigtal gevorderde conservatoriumstudenten met ons mee. Voor toekomstige professionele musici is dat een wereldkans. Zo kregen ze eind vorig jaar tijdens onze concerten met Maxim Vengerov een onbetaalbare gratis masterclass. Ons orkest is in het veld van talentontwikkeling een belangrijke schakel. Je gaat nu eenmaal niet meteen van het conservatorium naar het Rotterdams Philharmonisch Orkest of het Koninklijk Concertgebouworkest.”
Kritische periode
Naast alle openbare acties en online filmpjes ter ondersteuning van de roep om het behoud van Sinfonia Rotterdam heeft het orkest ook verwoede pogingen gedaan om, voor publicatie, alle onjuistheden in het conceptadvies aan te vechten . Helaas werd dit protestepistel nauwelijks gehonoreerd en was het uiteindelijke advies dat naar het gemeentebestuur is gegaan nagenoeg gelijk aan het conceptadvies. “Als de gemeente het advies overneemt bestaan wij niet meer”, verzucht Van Alphen. “Dankzij de gemeentesubsidie kunnen we de staf betalen en een basisprogramma neerzetten dat van groot belang is voor op zijn minst behoud van kwaliteit. Zonder subsidie is er geen basis. We doen het echt goed met sponsorgelden en eigen inkomsten, maar die zijn ontoereikend om de rol van de subsidie over te nemen. De kritische periode breekt nu aan. Ik verwacht van het Rotterdamse bestuur dat het daadkracht toont en niet toestaat dat wat we in twintig jaar samen hebben opgebouwd zomaar afgebroken wordt. We zijn altijd de hemel in geprezen en spelen onze rol in en voor de stad met verve. Het kan en mag niet zo zijn dat de subsidie nu opeens naar nul gaat.”
Voor meer informatie en de recente concertagenda zie: www.sinfoniarotterdam.nl
