XENAKIS
Pléïades, Rebonds A & B
Kuniko (percussie)
Linn Records CKD495 • SACD-60’
Uitvoering ***** | Registratie *****
De Japanse slagwerkster Kuniko Kato maakte een paar jaar geleden naam met opnamen van werken van Steve Reich. Met Xenakis zet ze een paar reuzenstappen verder. Van hem op deze cd twee werken: Pléïades en Rebonds. Hoe moeilijk dit repertoire ook is, op het eerste gehoor voel je al aan: dit is grote muziek, groots uitgevoerd. Iannis Xenakis (1922-2001) componeerde met wiskundige precisie maar hield toch ook steeds zijn hart erbij. Deze cd gaat over ritme op alle niveaus en in alle gelaagdheden. Het diepste respect voor de totale overgave van lichaam en ziel waarmee Kuniko zich aan deze muziek geeft. Muziek die nooit hetzelfde is en nooit vanzelfsprekend en daarom ook nooit tot de canon zal horen. Ook van de luisteraar wordt een totale overgave gevraagd. Wat mij betreft klinkt deze muziek op zijn best in een programma waar je haar totaal niet zou verwachten. Pléïades is oorspronkelijk gedacht voor bij een dansvoorstelling en werd geschreven voor Les percussions de Strassbourg (1962). Zij waren (en zijn) met zijn zessen en Kuniko doet het alleen. Hoe ze dat voor elkaar krijgt en wat ze noodgedwongen weglaat is een groot mysterie. Helaas ontbreekt hier verantwoording. In Pléïades klinken achtereenvolgens de vier boeddhistische elementen: wind, water, aarde en vuur. In de eerste twee delen is er de suggestie van een windgong: metalige, glasachtige geluidjes. Daarna dalen we af naar beneden, uiteindelijk zelfs tot het binnenste van de aarde. In deel III (‘claviers’) zijn de marimba, vibrafoon en xylofoon aan het woord en alles wat daar tussen ligt. In deel IV (‘peaux’) klinken de trommels. Rebonds uit 1988 is met zijn percussie-instrumenten vergeleken met zijn voorganger eigenlijk ouderwets, maar makkelijker en toegankelijker. Tweemaal breekt de xylofoon in met een melancholiek, modaal, parelend loopje. Als een roodborstje die als laatste het woord neemt op een zomeravond. Heel bijzonder.
Jurjen Vis
Wilt u meer recensies lezen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
