Met de voorgenomen btw-verhoging op vele aspecten van de cultuursector laat ook de huidige regering weer duidelijk blijken de waarde van cultuur voor de samenleving volledig mis te vatten. In het recent verschenen boek Zuurstof van de samenleving betoogt oud-minister van Justitie en voormalig voorzitter van de Raad voor Cultuur Winnie Sorgdrager dat er historische wortels ten grondslag liggen aan de huidige politieke omgang met cultuur en beschrijft ze hoe zich dat manifesteert in het cultuurbeleid. Crux van haar betoog is vooral dat ons Calvinistische verleden in de weg zit. Ook wijst ze op een vastgelopen subsidiesysteem, de drastische bezuinigingen uit 2011 en anti-elitaire sentimenten in de samenleving die deze zogenaamde ‘linkse hobby’ parten spelen.
Lichtpunt
Gelukkig doet Sorgdrager na haar goed onderbouwde historisch betoog ook voorstellen voor een beter cultuurbeleid in een veranderend Nederland. Want zo vindt zij, cultuur is juist van groot belang voor de identiteit van een samenleving, en daarom is het eveneens van groot belang dat iedereen aan cultuur kan deelnemen. ‘Plaats bibliotheken, muziekvoorzieningen en podia in het hart van het cultuurbeleid’, zo vatte ze haar gedachten al samen in een interview in de Volkskrant.
Ze lijkt uiteindelijk positief gestemd als ze aan het slot van haar boek over ‘een lichtpunt’ schrijft: ‘de bibliotheek beleeft een revival: bijna elke partij ziet de grote waarde van de bibliotheek als basisvoorziening in elke gemeente. Ook cultuureducatie krijgt veel aandacht: op scholen moeten kinderen kennis kunnen maken met kunst en cultuur.’
Klimaatverandering
Helaas vertellen de recente adviezen voor de cultuursubsidies een ander verhaal, want vele belangwekkende educatieve instellingen dreigen juist te verdwijnen. Sorgdrager eindigt haar boek ook met een waarschuwing: ‘De voortekenen zijn niet gunstig en dat geldt niet alleen voor de komende kabinetsperiode. Een klimaatverandering zal ook aan de cultuur niet voorbij gaan, zij het dat het niet warmer wordt, maar juist guurder.’
Alertheid
Reden genoeg om op te staan en luide protesten blijvend te laten horen. Wat dat aangaat is het bij De Geus verschenen Zuurstof van de samenleving zowel een mooi handvat voor verbetering van de politieke omgang met cultuur als een oproep tot hoogste alertheid voor iedereen die kunst en cultuur een warm hart toedraagt.
